Wie naar kunst kijkt, kijkt naar zichzelf. Dat is de visie van Cultuurkade Meierijstad. Cultuurkade vormt de spil tussen cultuurmakers en onderwijsinstellingen: het brengt cultuuronderwijs naar de klas, van de kleuters tot de eindexamens. Beholders is één van de partners met wie Cultuurkade samenwerkt. Een samenwerking met een gouden randje. “Beholders en wij hebben elkaar écht gevonden.”

Samen met partners, cultuuraanbieders, gemeente en onderwijs zorgt Cultuurkade Meierijstad voor verrassende en leerzame programma’s, waarmee de organisatie jaarlijks duizenden leerlingen uit Meierijstad inspireert. “Wij krijgen verzoeken vanuit zowel het onderwijs als cultuuraanbieders in onze gemeente”, vertelt Ilona van den Koedijk, coördinator cultuureducatie bij Cultuurkade. “Wij bemiddelen tussen deze partijen, stemmen wensen en mogelijkheden af en bekijken samen hoe we het cultuuronderwijs passend kunnen maken. Passend bij de school en de wensen, maar ook bij het onderwijs van nu: interactief en dichtbij de belevingswereld van kinderen en jongeren.”

“Documentaire is een veilige aanleiding om over kwetsbare onderwerpen te praten”

Leren over jezelf en de wereld
De visie van Beholders past één-op-één bij die van Cultuurkade Meierijstad, geeft Dorian Verkuijlen, eveneens coördinator cultuureducatie bij Cultuurkade, aan. “Cultuureducatie gaat niet alleen over leren dansen of schilderen, het gaat over het vormen van je persoonlijkheid. Door cultuureducatie leren kinderen allerlei vaardigheden, zoals observeren, een mening vormen, ontdekken wat je mooi vindt of juist niet, ervaringen uitwisselen en begrip voor elkaar hebben.” Ilona haakt hierop aan: “Als je met meerdere mensen naar een film of expositie kijkt, dan beleef je allemaal iets anders. Iedereen plakt er zijn eigen levenservaringen op. Jezelf daarvan bewust worden, is al heel leerzaam. Dat doe je door erover te praten.” “Kunst is op dat moment dus een medium om bij jezelf te komen”, zegt Dorian. “Om te leren over jezelf, je te laten raken. En omdat je met elkaar in gesprek gaat, leer je óók iets over de ander. En over de wereld. Je verruimt je perspectief, je leert je in een ander verplaatsen. Juist het gesprek zorgt voor een diepere verwerking.”

‘Aan de hand van een documentaire zie je dat dingen vaak niet zwart-wit zijn.’

Nieuwsgierig maken en verwonderen
“Wat wij net gezegd hebben, zie je terug in de nagesprekken bij de documentaires van Beholders”, vervolgt Dorian. “Aan de hand van een documentaire zie je dat dingen vaak niet zwart-wit zijn. Je komt in contact met andere meningen, waardoor je je eigen waarden en normen aan kunt scherpen. Dat maakt nieuwsgierig en het verwondert. Het is mooi als je kinderen dat mee kunt geven.” “Zou je het nagesprek niet hebben, dan blijft je ervaring alleen van jou”, vult Ilona aan. “Juist die nagesprekken zorgen voor een diepere laag. En ze zorgen ervoor dat een verhaal ook landt.” Bovendien is het verhaal van een ander, zoals verteld in een documentaire, volgens Ilona en Dorian een veilige manier om een onderwerp aan te snijden. “Hoe moeilijk het onderwerp ook is, op dat moment gaat het niet over jou”, zegt Dorian. “Kunst, en in dit geval een documentaire, is dan ook een veilige manier voor leerlingen om over kwetsbare onderwerpen te praten.”

Dat er raakvlakken zijn tussen de visie van Cultuurkade Meierijstad en die van Beholders, is dus een understatement. Of, zoals Ilona zegt: “Beholders en wij hebben elkaar écht gevonden!” Beholders haakt bovendien aan bij trends en ontwikkelingen in het onderwijs. “Scholen zijn op dit moment veel bezig met burgerschapsvorming”, vertelt Dorian. “Daarbij zoeken ze soms naar een goede invulling. Een lesprogramma rondom Beholders is een dankbaar middel om in gesprek te gaan. ‘Ik & de wereld’ en ‘Ik & de ander’ zijn thema’s die hierin uitgebreid aan bod kunnen komen. Je kunt dingen over de wereld leren uit boeken, maar het gaat meer leven als je er echte verhalen bij hoort of ziet.”

‘Beholders kan waardevol zijn voor allerlei vakgebieden: kunst- en cultuurvakken, maar ook geschiedenis, maatschappijleer, economie, Nederlands… Ideeën genoeg!’

Echte Beholders-ervaring
Hoe wordt de samenwerking tussen Beholders en Cultuurkade Meierijstad nu precies vormgegeven? Het programma richt zich voor deze editie op de middelbare scholen in Meierijstad, waarbij twee lesprogramma’s aangeboden worden: één voor vmbo-leerlingen en één voor havo/vwo-leerlingen. “Voor de havo/vwo-leerlingen ontwikkelen we een programma in samenwerking met omroep Human”, vertelt Ilona. “Voor de vmbo-leerlingen werken we via Beholders ook samen met collega-documentairefestival ‘Movies that Matter’. Op de vrijdag van het festival worden de leerlingen een dag vrij geroosterd, om naar de Noordkade te komen. Ze proeven dan de sfeer, ze ontmoeten bezoekers, makers en medeleerlingen van andere scholen in Meierijstad. Ze krijgen dus de echte Beholders-ervaring! Rondom deze dag ontwikkelen we een passend lesprogramma.”

“Voor de rest moet het vooral heel organisch groeien”, vervolgt Ilona. “Dit jaar is een pilotjaar, een eerste aanzet, maar we zien ontzettend veel potentie. We willen het programma vooral ook goed afstemmen met docenten. Beholders kan waardevol zijn voor allerlei vakgebieden: kunst- en cultuurvakken, maar ook geschiedenis, maatschappijleer, economie, Nederlands… laat ze maar een betoog schrijven over een standpunt naar aanleiding van een documentaire, of een debat voeren.” “Of wie weet wat een docent biologie erin ziet? Het kan allemaal”, vult Dorian aan. “Dit jaar hopen we vooral het vuurtje aan te wakkeren: docenten en leerlingen enthousiast te maken. We hebben ook al een mentor die aangaf dat Beholders hem ontzettend aanspreekt. Dan heb je het weer over groepsdynamiek, respect voor elkaar… Ideeën genoeg! Daarnaast willen we op termijn ook de basisscholen gaan betrekken bij Beholders, ook daar kan dit van grote meerwaarde zijn. We zijn dus al volop bezig met de volgende edities: hoe kunnen we de lesprogramma’s nog beter, groter, breder en toffer maken? We zien daarbij ook veel in de samenwerking met ons brede netwerk van andere partners in ons vakgebied: hier in Meierijstad, maar ook daarbuiten. We zien zó veel mogelijkheden… ik ben heel benieuwd waar we volgend jaar staan!”