Al vóór de start van Beholders, toen we nog documentaire-avonden organiseerden onder de naam ‘Docs in the City’, waren de bibliotheken betrokken bij ons festival. De bibliotheken spelen voor Beholders dan ook een belangrijke rol. De vestigingen in Schijndel en Veghel werden onlangs volledig gerestaureerd, en bieden nu een prachtige mix van verschillende kunstvormen. Beholders is hier dan ook helemaal op zijn plek!

De bibliotheken in Meierijstad behoren tot de NOBB, de Noord Oost Brabantse Bibliotheken, een organisatie die actief is van Oss tot Uden en van Landerd tot Bernheze. “De visie van Beholders en de functie van de bibliotheek passen perfect bij elkaar”, zegt Natasja de Groot, vestigingsmanager voor de bibliotheken in Meierijstad bij NOBB. “Zo hebben wij met NOBB vijf pijlers, waarvan ‘Leren, lezen, informeren’, ‘Openstaan voor ontmoeting en debat’ en ‘Toegang bieden tot kunst en cultuur’ er drie zijn. Volgens mij hoef ik over de link tussen deze pijlers en Beholders niet veel uit te leggen: dat kán bijna niet missen. Wij vinden het dan ook een mooie taak om een bijdrage te leveren aan het festival.”

Hoe ziet die bijdrage er concreet uit?
“Dat is heel divers. Onze vestigingen in Schijndel en Veghel zijn festivallocaties: er worden documentaires vertoond. Daarnaast besteden we natuurlijk aandacht aan het festival in onze nieuwsbrieven, social media-items en in de bibliotheken zelf. De festivalkrant en Beholders-cadeaubonnen zijn bij ons verkrijgbaar. Ook levert de bibliotheek altijd een moderator voor het festival. Vorig jaar werd bijvoorbeeld ‘Granny Project’ gemodereerd door één van onze medewerkers. En we organiseren allerlei activiteiten rondom de documentaires die op onze locaties vertoond worden.”

Wat zijn dat voor activiteiten?
“We stellen bijvoorbeeld een ‘verhalenadvies’ op rondom een documentaire. Dat bestaat uit tien titels die passen bij de film. Mensen kunnen dan verdieping en verbreding zoeken in de literatuur rondom een bepaald thema. Ook kunnen we bijvoorbeeld een tentoonstelling van beeldende kunst koppelen aan een film. Zo krijg je een vermenging van verschillende kunstvormen. Maar er kan nog veel meer. Stel: er ontstaan na de film zó’n mooie gesprekken, dat je voelt: er is meer behoefte om hier dieper op door te gaan. Dan is het de moeite waard om na te denken: kunnen we hier iets mee? Dat kan een lezing zijn, een cursus die we aanbieden… ook afhankelijk van het thema van de documentaire. Zo hebben we de ‘dementheek’ voor dementerenden en mantelzorgers, we doen dingen voor laaggeletterden, we hebben een ‘walk & talk’ voor werkzoekenden, we werken wel eens met VR-brillen. Er is zoveel mogelijk! En we richten ons op vrijwel de hele breedte van de maatschappij. Als er behoefte is om ervaringen te delen, dan kunnen wij dit altijd wel ergens opnemen in ons programma.”

‘Rondom een documentaire stellen we een ‘verhalenadvies’ op: tien titels die passen bij de film. Mensen kunnen dan verdieping zoeken in de literatuur.’

Dan even terug naar de locaties. Want de vestigingen in Veghel en Schijndel werden beide in 2021 volledig gerestaureerd. Wat is er precies gebeurd?
“De locatie in Schijndel is het meest veranderd: hier is het oude gemeentehuis in tweeën gesplitst, waarvan het rechtergedeelte (onder andere) als huisvesting voor de bibliotheek dient. We delen dit pand onder de naam ‘RAADhuis’ met het KCC (Klant Contact Centrum) van de gemeente Meierijstad en met de kunstcollectie van de gehele gemeente Meierijstad. Die drie functies lopen in het pand door elkaar, waardoor er veel inspiratie mogelijk is: mensen bij burgerzaken kunnen zich laten inspireren door een goed boek, die jongen op zoek naar een boek ziet ineens een prachtig kunstwerk… En boven hebben we bijvoorbeeld twee schaakborden in de tafel laten branden. Daar zat laatst al een vader met twee kinderen te schaken. Iemand die komt om de kunst te bekijken ziet dát dan weer. Zo kan alles en iedereen elkaar inspireren.”

Dat klinkt goed! Hoe zit het met Veghel?
“In Veghel zijn we met de bibliotheek, anders dan in Schijndel, de enige gebruiker van het pand. Dit pand is van oudsher echt een historisch stadhuis, en het is dan ook volledig gerestaureerd. Het beschikt bijvoorbeeld over een prachtige trouwzaal, met een beschilderd plafond. Dit plafond hebben we in de oude glorie hersteld. Andere oude elementen, zoals de originele tegels, zijn van onder allerlei andere lagen weer tevoorschijn gekomen. En alle oude functies van deze locatie zijn teruggebracht. Zo was er een postkamer, een kamer die gebruikt werd door het kantongerecht en die trouwzaal dus. Die postkamer en het kantongerecht hebben natuurlijk niet meer dezelfde functies, maar de inrichting van de ruimtes refereert hier nog wel aan. De heemkundekring heeft in Veghel ook een plekje en er is een tuinkamer, waar kunst tentoongesteld kan worden. De versmelting van verschillende kunstvormen, zoals je die in Schijndel ziet, is er in Veghel dus ook.”

En hoe zit het met de andere vestigingen van de bibliotheek?
In Sint-Oedenrode hebben we ook een mooie vestiging, maar dat is geen festivallocatie voor Beholders. Daarvoor is die locatie te klein. Deze wordt natuurlijk wel ingezet om het festival te promoten. Dat geldt ook voor onze vestiging in Erp. Daarnaast hebben we in alle kleinere kernen ten minste een schoolbibliotheek of bibliotheekpunt: we willen overal aanwezig zijn. Hoe klein of groot zo’n vestiging ook is, wij proberen met onze collecties altijd te verrassen, inspireren, verwonderen. Maar het móét niet. Loop je alleen even binnen en doe je verder helemaal niks, dan mag dat ook. Bij Beholders vind ik diezelfde ongedwongenheid. Het debat wordt gefaciliteerd, maar wil je na een documentaire niks kwijt, dan is dat ook oké. Je mág je laten raken, maar het moet niet. Net als bij ons.”