De bedevaart naar Lourdes is een begrip in het katholieke Zuiden. Ieder jaar gaan tienduizenden mensen met bus of vliegtuig naar het pelgrimsoord aan de voet van de Franse Pyreneeën. Maar de echte bedevaartganger gaat per trein en doorstaat de vele ongemakken die daarmee gepaard gaan.
Filmmaker Jan Thijssen (Den Bosch, 1963) kreeg de verhalen over Lourdes en de bijzondere bedevaartstrein met de paplepel ingegoten. Familieleden maakten deze reis al in de jaren ’60 van de vorige eeuw. Voor de kleine Jantje Thijssen kregen deze verhalen over de heilige Bernadette, het wonderwater uit de grot en de vriendschappen die in de trein ontstaan waren, bijna mythische proporties. Als hij later groot was, zou hij die treinbedevaart ook maken.
De bedevaartstrein rijdt al een kleine eeuw vanuit Zuid-Nederland naar het Franse Lourdes. Een reis die niet altijd even gemakkelijk is: uren vertraging, ongemakkelijke couchettes, verlichting die uitvalt. Toch kiezen duizenden pelgrims (katholieken, protestanten en anders-gelovigen) nog steeds voor deze manier van reizen. “De reis is zwaar en heel vermoeiend”, zegt een bedevaartgangster , “maar voor mij is het een voorbereiding op Lourdes. De treinreis daar naartoe is al een bedevaart. De reis naar een stukje hemel.”
Vroeger was het een eer voor de Belgische en Franse spoorwegen om deze trein te laten rijden, maar tegenwoordig zien ze het eerder als een last. Met moeite vindt deze chartertrein zijn weg tussen de drukke dienstregelingen van passagiers-, goederen- en hogesnelheidstreinen. De stichting die de reizen organiseert, heeft in ieder geval de toezegging dat de trein de komende jaren nog kan rijden. Maar het is onzeker hoe lang nog. En met de trein verdwijnt er dan weer een deel van het immaterieel erfgoed.
De muziek voor Enkeltje Hemel is gemaakt door trompettist Eric Vloeimans en pianist Jeroen van Vliet.
