Toen wij werden benaderd om een bijdrage te leveren aan het documentairefestival Beholders; waren we direct enthousiast. Het festival verbindt alle kernen van Meierijstad in cultureel en maatschappelijk opzicht. Daarnaast zien we nog een goede reden om dit initiatief van harte te ondersteunen. Beholders; biedt een podium aan onafhankelijke documentairemakers om hun verhaal, hun film en de achtergronden daarbij te laten horen. Daarmee is het een belangrijk platform van het vrije woord, van de vrijheid van meningsuiting; een van de meest essentiële beginselen binnen onze rechtsstaat.

Binnen onze rechtspraktijk is de vrijheid van meningsuiting vaak een onderwerp van discussie. Wat mag de pers schrijven over het Koninklijk Huis of over politici? In hoeverre is zij daarbij gebonden aan bijv. de Mediacode die door de RVD namens het Koninklijk Huis is uitgevaardigd? Hoe verhoudt de vrijheid van meningsuiting zich tot de geheimhoudingsplicht van werknemers? Het zijn vragen die stof tot nadenken geven en waarover, al dan niet bij een rechter, gediscussieerd kan én mag worden.

De vrijheid van meningsuiting garandeert het recht om je mening te uiten en om informatie naar buiten te brengen, ook als anderen het hier niet mee eens zijn, of – om wat voor reden dan ook – het onwenselijk vinden dat bepaalde informatie wordt gedeeld. Daarmee vormt de vrijheid van meningsuiting een waarborg tegen machtige instanties zoals de overheid en banken. Een beperking van dit recht is alleen acceptabel als andere zwaarwichtige belangen geweld wordt aangedaan: denk daarbij aan het verbod tot haatzaaien, tot grove belediging of een vergaande inbreuk op privacy.

De documentaire Inside Lehman Brothers deed ons direct denken aan de positie van klokkenluiders. Deze documentaire gaat over de val van Lehman Brothers, de bank die in 2008 failliet ging. Voor velen was dit het moment waarop de kredietcrisis pas echt goed zichtbaar werd. In de documentaire komen oud-medewerkers aan het woord die al maanden vóór de crisis intern hebben geprobeerd oneigenlijke praktijken binnen de bank aan het licht te brengen. Naar hen werd echter niet geluisterd; ze werden zelfs geïntimideerd en/of uiteindelijk ontslagen. Door de documentaire Inside Lehman Brothers krijgen deze medewerkers nu een stem. Was het anders gelopen als de medewerkers toen wél gehoord waren?

Over de kredietcrisis en de val van Lehman Brothers is uitgebreid gesproken in de media. Dat geldt niet voor de meeste andere documentaires op het festival. Zo gaat de documentaire Before My Feet Touch The Ground over een protest dat een jonge filmeditor initieert tegen de stijgende huurprijzen voor woonruimtes in Tel Aviv, dat uitgroeit tot een nationale protestbeweging. En de documentaire Viva Cuba Libre; Rap is War over een populair Cubaans rapduo dat het Cubaanse regime uitdaagt door de misstanden in hun land met stevige taal aan de kaak te stellen. Ook daar gaat het om de vrijheid van meningsuiting. Deze documentaires staan dan ook op onze lijst om te gaan ‘beholden’.

Ferenc Welten
WeDo Advocaten